In de gedragstherapie staat het gedrag van mensen in de behandeling van de problemen centraal. Hierbij gaat men ervan uit dat alle gedrag is aangeleerd en dat je, wanneer je daar last van krijgt, dat gedrag dus ook weer kunt afleren. Iets wat je nooit hebt geleerd kun je aanleren. Ook wordt ervan uitgegaan dat je gedrag van invloed is op hoe je je voelt. Wie uit angst bepaalde zaken uit de weg gaat versterkt zijn angst in plaats van deze te verminderen. Wie zijn mening niet goed naar voren kan brengen wordt eerder onzeker of juist geïrriteerd. Wie niet heeft geleerd hoe hij zich moet beheersen wordt gemakkelijk het slachtoffer van zijn eigen impulsiviteit. Binnen de gedragstherapie brengt men de problematische gedragingen van de cliënt en de omstandigheden waarin die voorkomen eerst in kaart. Vervolgens helpt men de cliënt, met behulp van oefeningen en huiswerk, om met beter passende gedragspatronen te reageren op de omstandigheden.

Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van gedragstherapie en daarmee is veelvuldig aangetoond dat gedragstherapie een effectieve methode is. De therapie mag zich evidence based  noemen, dit betekent dat er voldoende verantwoord wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar de effecten van de therapie en dat in dit onderzoek is aangetoond dat de therapie een positief effect heeft.

Voor meer informatie kunt u terecht op de vgct.nl van de Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie.

Cognitieve therapie is de zogenaamde tweede generatie gedragstherapie die volgde op de bovenbeschreven gedragstherapie. Men kwam erachter dat het buitenkantgedrag niet de enige bepalende factor was voor hoe men zich voelde. Bij cognitieve therapie wordt veel belang gehecht aan de invloed die het denken uitoefent op het gevoelsleven. Wie belangrijke zaken en gebeurtenissen in zijn leven steeds vanuit een negatief standpunt beziet, wordt gemakkelijk somber, angstig of geïrriteerd. Bij cognitieve therapie onderzoekt men in zo’n geval of die negatieve wijze van denken wel terecht is. Een dergelijk onderzoek wordt door de therapeut en de cliënt in nauwe samenwerking met elkaar ondernomen. Waar dat relevant lijkt, wordt uitgezocht welke minder negatieve manier van denken beter past. Er wordt gebruikgemaakt van bepaalde oefeningen en huiswerkafspraken. Met dit huiswerk wordt de cliënt gestimuleerd om ook buiten de therapiezittingen actief te werken aan zijn behandeling.

In wetenschappelijk onderzoek is al veelvuldig aangetoond dat deze behandelmethode zeer effectief is. Ook deze therapie mag zich evidence-based noemen.

Steeds vaker is ook gebleken dat cognitieve therapie en gedragstherapie in grote lijnen tot vergelijkbare resultaten leiden. Beide methodes kunnen ook goed worden gecombineerd. In één en dezelfde therapie kan de cliënt leren om zowel anders tegen moeilijkheden aan te kijken, als er anders mee om te gaan.

Voor meer informatie kunt u terecht op de vgct.nl van de Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie

Cognitieve gedragstherapie kan dus zowel de manier van denken en interpreteren van de cliënt beïnvloeden, als diens manier van doen en laten. Soms ligt de nadruk meer op denken, soms meer op doen en laten. In andere gevallen werkt men gelijktijdig met beide aspecten.

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat cognitieve therapie en gedragstherapie vaak vergelijkbare gunstige effecten hebben op de problemen van cliënten. Ook is steeds duidelijker aangetoond dat de werkwijze van beide methodes − huiswerk, oefeningen en samenwerking tussen therapeut en cliënt − goed op elkaar aansluit. In de psychologie ziet men steeds beter in dat ‘anders leren denken’ en ‘anders leren doen’ uitstekend met elkaar kunnen worden gecombineerd in één en dezelfde behandeling.

Voor meer informatie kunt u terecht op de vgct.nl van de Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie.

ACT staat bekend als de derde generatie binnen de cognitieve- en gedragstherapie. Bij Acceptance and Commitment Therapy (ACT) zijn de gevoelens, gedachten, herinneringen en het levensverhaal van de mens geen obstakel maar juist een onderdeel van het leven dat geleefd wordt. De werkelijke obstakels zijn de acties die erop gericht zijn aspecten van onze psychologische beleving weg te duwen. ‘Als de strijd weg is, begint het werkelijk leven’. Acceptatie is het staken van het gevecht. De cliënt wordt geleerd er geen waarde aan te hechten maar zonder oordeel te erkennen (mindfull).

Kern van ACT is de filosofie dat zinvolle actie het leven verrijkt en dat het vechten tegen onvermijdelijke zaken uiteindelijk ten koste gaat van een waardevol leven. als het werkt is het goed en de ervaring is de beste leermeester. Daarom zijn terugkerende onderdelen van ACT in de praktijk: het ervaringsgericht ontdekken van wat niet werkt (bijvoorbeeld het veranderen van gedachten en gevoelens) en het ervaren of alternatieven wel werken (bijvoorbeeld acceptatie en defusie).

Deze vorm van gedragstherapie is ontwikkeld door Steven C. Hayes. ACT is geworteld in de gedragstherapie waarbij de nadruk ligt op gedragsverandering en op de rol van de context.

Daarom leren mensen bij ACT om bewust te handelen naar waarden én zaken te accepteren die ze minder kunnen beïnvloeden, zoals hun emoties en gedachten.

Deze processen kunnen niet los van elkaar gezien worden. In combinatie leiden ze tot het doel van ACT: met psychologische flexibiliteit kunnen kiezen voor een zinvol leven.

Voor meer informatie kunt u terecht op de timetoact.nl van time to act.

Eye Movement Desensitization and Reprocessing, EMDR, is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van traumatische ervaringen. Dit kan een schokkende ervaring zijn, zoals een verkeersongeluk of een geweldsmisdrijf. Maar ook voor andere ervaringen die veel invloed hebben gehad op de ontwikkeling van iemands leven en die in het hier en nu nog steeds invloed hebben kan de methode gebruikt worden, soms als onderdeel van een langerdurende psychotherapie.

Voorbeelden van gebeurtenissen die hun sporen kunnen nalaten in uw geheugen: emotionele verwaarlozing, pesterijen en krenkingen in de jeugd, akelige ervaringen op medisch gebied, verlieservaringen, werkgerelateerde gebeurtenissen. Een groot deel van de mensen verwerkt deze gebeurtenissen op eigen kracht, bij anderen ontwikkelen zich psychische klachten.

De belangrijkste insteek van de EMDR-therapeut is de cliënt te helpen de herinneringen aan deze gebeurtenissen te verwerken met de bedoeling daarmee de klachten te verminderen of te laten verdwijnen. De therapeut zal u vragen om de traumatische gebeurtenis opnieuw te vertellen om daar het meest nare beeld uit te halen. Wanneer de emotionele lading hoog is krijgt u tikjes in uw oren toegediend door middel van een koptelefoon.
Er komt vervolgens een verwerkingsproces op gang van beelden, gevoelens, gedachten of lichamelijke sensaties. Door de afleidende tikjes zal de emotionele lading veranderen en verminderen.
Uiteindelijk kunt u naar het beeld kijken zonder dat het nog emotionele lading geeft. Vervolgens wordt met diezelfde tikjes een positieve, reële gedachte bij dat beeld volledig geloofwaardig gemaakt.

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat mensen goed op EMDR reageren. De behandeling blijkt in geval van een trauma na een eenmalige ingrijpende gebeurtenis zeer snel effectief, vaak al na enkele zittingen. EMDR mag zich dan ook evidence based noemen. Wanneer er sprake is van meerdere gebeurtenissen of traumatiserende gebeurtenissen die gedurende langere tijd van invloed zijn geweest dan is de behandeling meestal complexer en langduriger. De methode wordt dan vaak gebruikt als onderdeel van een behandeling.
Ook in deze gevallen blijkt de EMDR in belangrijke mate bij te dragen aan de klachtenvermindering en het verbeteren van het welzijn van de cliënt. Belangrijk daarbij is wel dat de cliënt voldoende draagkracht heeft en voldoende in evenwicht is om dit onderdeel van de therapie aan te kunnen gaan.

Voor meer informatie kunt u terecht op de vgct.nl van de Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie.

E-mental health, ofwel online hulpverlening bij psychische problemen, is steeds meer in opkomst.
Het richt zich op het primaire zorgproces van informatie, advies, ondersteuning, begeleiding, behandeling of nazorg via het internet. Tot enkele jaren geleden werden online en face-to-face hulpverlening voornamelijk gescheiden van elkaar toegepast. De laatste jaren wordt online hulpverlening echter steeds vaker gebruikt om de reguliere face-to-face hulpverlening in de spreekkamer kwalitatief te verbeteren, cliëntvriendelijker en doelmatiger te maken. Dit gebeurt in de vorm van ‘blended’ hulpverlening, een combinatie van online activiteiten en face-to-face gesprekken. De optimale verhouding tussen online activiteiten en face-to-face gesprekken wordt bepaald op basis van de aard en ernst van de problematiek, de fase van de behandeling, het advies van de zorgverlener en de mogelijkheden en persoonlijke voorkeuren van de cliënt.

Het toevoegen van online activiteiten aan de reguliere face-to-face gesprekken heeft meerdere voordelen. De inhoud van de behandeling wordt toegankelijker voor de cliënt, doordat zijn/haar persoonlijke, digitale dossier op ieder gewenst moment, 24 uur per dag, toegankelijk is. Het digitale dossier bevat voor de cliënt relevante huiswerkopdrachten, psycho-educatie en vragenlijsten. Huiswerkopdrachten, psycho-educatieve teksten en vragenlijsten kunnen door de hulpverlener op het juiste moment online worden gezet voor de cliënt, waarna hij/zij deze thuis in alle rust zelfstandig kan uitvoeren, lezen of invullen op een moment dat hem hem/haar het beste uitkomt. De therapeut kan vervolgens online reageren op de uitgevoerde opdrachten of hierop ingaan in de volgende face-to-face sessie. Doordat alle uitgevoerde opdrachten en ingevulde vragenlijsten in het digitale dossier worden bewaard, krijgen zowel cliënt als therapeut een beter zicht op het proces dat de cliënt doormaakt en kunnen ze de voortgang van de behandeling goed bijhouden. Blended behandeling  zorgt er tevens voor dat de hulpverlener in de face-to-face contacten de behandeltijd effectief kan gebruiken en prioriteit kan geven aan taken waarin zijn toegevoegde waarde het grootst is. Dit alles leidt tot een efficiëntere inrichting van de behandeling en kan de effectiviteit van de behandeling ten goede komen.

Naast handige apps die voor iedereen toegankelijk zijn werk ik ook met het Therapieland.